ИнЕУ ғалымдары «Павлодар облысының ауылдық округтері тұрғындарының өмір сүру сапасына 4 деңгейдегі бюджеттердің әсерін бағалау» жобасы аясында 4 деңгейдегі бюджетті қалыптастыру және пайдалану механизміне талдау және ауыл тұрғындарының өмір сүру сапасына талдау жүргізді. Зерттеу АҚШ Халықаралық даму агенттігі (USAID) қаржыландыратын Орталық Азиядағы азаматтық қоғамды қолдау Бағдарламасы шеңберінде Еуразия Қоры өкілдігінің қолдауымен жүргізілді.

Дөңгелек үстел жұмысына аудан әкімінің экономикалық мәселелер жөніндегі орынбасары, аудан әкімдігінің бөлім басшылары, аудандық мәслихат депутаттары, жобаны орындаушылар мен университеттің ғалымдары қатысты. ZOOM платформасының көмегімен онлайн режимде дөңгелек үстелге 15 ауылдық округ әкімі қатысты.

Дөңгелек үстелде жобаның бөлімдерін олардың орындаушылары ұсынды. Әлеуметтану ғылымдарының докторы, экономика профессоры Шеломенцева Валентина Павловна Павлодар облысының 10 ауданында жүргізілген әлеуметтік сауалнама нәтижелерін ұсынды. Сауалнама әр ауданда бір ауылдық округте жүргізілді. Халықтың пікірін зерделеу кезінде мынадай сұрақтар қойылды: «Сіз тұратын жердегі тұрғын үй жағдайы сізді қанағаттандырады ма?, «Сіз қалай бағалайсыз – соңғы жылдары кейбір өмір сүру жағдайлары өзгерді ме?», «Сіздің елді мекеніңіздің тұрғындары қандай проблемалармен жиі кездеседі?», «Сіз өзіңіздің елді мекеніңіздің даму жоспарларын талқылауға қатысасыз ба?», және басқалары, Павлодар облысының ауыл тұрғындарының өмір сүру сапасына қанағаттану деңгейін ашып көрсетеді. Сауалнама 500 адамды қамтыды. Сауалнамамен халықтың барлық әлеуметтік топтары, бір елді мекенде тұрақты тұратын ересек тұрғындардың барлық жас топтары, белгілі ерлер мен әйелдер қамтылды.

Жоба бойынша ұсынылған нәтижелер, сондай-ақ 4 деңгейдегі бюджеттерді қалыптастыру және пайдалану мәселелері талқыланды. Талқылау барысында жергілікті өзін-өзі басқару мен 4 деңгейдегі бюджеттерді дамытудың себептері мен кедергілері анықталды.

Социологиялық сауалнаманы талдау нәтижелері анықталды:

• өз елді мекенінде өмір сүру деңгейін арттыруға ұмтылу және тілек;
• өз ауылдық округтерінің дамуына қатысуға ниет білдіру;
• әкімдерде және халықта кәсіпкерлікті дамыту, ауылдық округ бюджетін қалыптастыру және пайдалану мәселелері бойынша білімнің және хабардарлықтың жетіспеушілігі.

4 деңгейдегі бюджеттердің дамуын ынталандыру ретінде:

• ауылдық округ тұрғындарының жақсы өмір сүруге деген ұмтылысы мен тілегі;
• ауылдық округті басқаруға қатысуға дайындық;
• «Сайлау туралы» ҚР Заңына түзетулер енгізуге сәйкес-2021 жылдан бастап ауылдық округ әкімдерінің сайланбалылығы;
• ауылдық округ әкімдерінің қызметін елді мекеннің даму деңгейі (әкімнің үлесі) және өз көздеріндегі үлесі бойынша бағалау 4 деңгей;
• аудан әкімдігінің барлық ауылдық округтерді дамыту негізінде ауданның даму стратегиясын анықтауға ниеті.

Жоба бойынша тұжырымдалған ұсыныстарды дөңгелек үстелге қатысушылар уақытылы және өзекті деп таныды, оларды іске асыру 4 деңгейдегі бюджеттерді негізді қалыптастыру және пайдалану арқылы өмір сапасының артуына әкелуі мүмкін.

«Бизнес және басқару» кафедрасының доценті

Сергей Владимирович Беспалый

Бұл зерттеу / есеп беру / жариялау АҚШ-тың халықаралық даму агенттігі (USAID) арқылы американдықтардың көмегінің арқасында мүмкін болды. ИнЕУ жарияланымның мазмұнына жауап береді, ол USAID немесе АҚШ үкіметінің позициясын міндетті түрде көрсетпейді.